گاندو / Mugger / Crocodylus palustris

[shervin]

از نخستین بررسی و پژوهش های علمی درباره تمساح مردابی یا ماگر، زمان زیادی نمی گذرد. یکی از گزارش های قدیمی که درباره این جانور موجود است، توسط اسمیت در سال 1931 میلادی نوشته شده که تنها به گونه های ساکن در هند و پاکستان اختصاص دارد و به گونه ساکن در ایران هیچ اشاره ای نشده است. اگر بخواهیم اولین کسانی را که درباره گاندوی ایران کار کرده و گزارش آن را داده اند، بشناسیم، باید به سال های دور برگردیم یعنی به زمانی که سازمان محیط زیست تحت عنوان سازمان شکاربانی ایران تاسیس شد و کارشناسان خارجی برای مطالعه درباره گونه های مختلف جانوری به ایران آمدند. پس اولین گزارش هایی را هم که درباره گاندوی ایران داریم، مربوط به گروهی خارجی است.

یکی از مهم ترین گزارش های موجود درباره تمساح مردابی ساکن در ایران، در سال 1979 میلادی توسط استیون اندرسون نوشته شده است. اندرسون که درباره خزندگان ایران بسیار کار کرده، این گزارش را برای آکادمی علوم کالیفرنیا که در آن زمان کارشناس آنجا در ایران بوده، تهیه کرده است. در این گزارش وقتی درباره تمساح مردابی صحبت کرده و خواسته تا مطالب موجود درباره گونه ساکن در ایران را شرح دهد، به مطالبی از آقایان کیلونن و بولاک در سال 1970 و آقای مینتون در سال 1966 ارجاع داده است. با توجه به این ارجاع، می شود گفت گزارش مینتون، قدیمی ترین گزارش درباره گاندوست.

اما قدیمی ترین گزارش درباره گاندوی ساکن ایران که به زبان فارسی منتشر شده، به مقاله ای در مجله <<شکار و طبیعت>> در سال 1339 خورشیدی برمی گردد. در بخشی از این گزارش آمده: تمساح که به اصطلاح اروپایی کروکودیل و به زبان بلوچی گاندو نامیده می شود، در برکه های رودخانه پیشین و سرباز، مخصوصاً در اطراف باهوکلات زیاد است و یکی در رودخانه پیشین در نزدیکی اردوگاه شکار شد. دیدن این حیوان مهیب باعث تعجب شد زیرا تصور نمی رفت در ایران وجود داشته باشد و همیشه اسم کروکودیل، کشور مصر و رود نیل را به خاطر می آورد.

گزارش های کارشناسان خارجی درباره گاندو، با اینکه در نوع خود بسیار قابل توجه اند، بیشتر حول و حوش تغذیه، کنش این گونه و زیستگاه هایی که خودشان رفته و دیده اند، می چرخد. تنها کسی که از تعداد این گونه در ایران صحبت کرده، رابرت تاک آمریکایی است که در سال 1975 میلادی طی گزارشی احتمال داده که تعداد تمساح های پوزه کوتاه ایرانی به 50 یا حداکثر 100 عدد برسد.

این قدیمی ترین تصویر موجود از گاندوی ساکن در ایران است که متاسفانه نام عکاس، محل دقیق و تاریخ عکاسی آن نامشخص است. نکته مورد توجه این است که حتی زنده بودن این جانور هم جای سوال دارد. گردن باد کرده و چشمان بی فروغ او نشان می دهد که احتمالا اولین عکاس از یک گاندوی مرده عکس گرفته.


ادامه دارد...